Inspiratie uit Hildesheim2025: geen culturele hoofdstad, wel regionale sa­men­wer­king

Hildesheim bevindt zich in het midden van Duitsland. De stad telt 100.000 inwoners en de landelijke regio telt 180.000 inwoners. De stad kent een 1200-jarige geschiedenis, er is heel wat cultureel erfgoed. De regio kampt vandaag met uitdagingen zoals ontvolking, afname van culturele activiteiten en een gevoel van isolatie. 

Kandidaat culturele hoofdstad

Het streven om te kandideren als culturele hoofdstad was gemotiveerd vanuit het verlangen om de toekomst van de regio te herbepalen en de landelijke gebieden te promoten. De kandidatuur voor de Europese Culturele Hoofdstad hanteerde het concept van een "Europese Provincie van Cultuur", waarbij de focus lag op het benadrukken van de culturele rijkdommen van de omliggende landelijke regio. 

"Hildesheimers leven in een universum van suikerbietenvelden en de legendarische rozenstruiken, op het Europese continent. Een samenleving, zoals vele samenlevingen, met een overwegend reactieve en meestal passieve mentaliteit. De afgelopen jaren is er in onze gemeenschap, een diepgaand denkproces op gang gekomen. We moeten herstarten naar een meer proactieve modus, om het roer van onze gemeenschappelijke toekomst in handen te nemen." — Bron: Bidbook Hildesheim

Actieve betrokkenheid regio

De kandidatuur presenteerde thema's als zorg - voor elkaar, de planeet en het cultureel erfgoed -, inclusiviteit, duurzaamheid en openheid. Een cruciaal element in de strategie was de actieve betrokkenheid van de omliggende gemeenten. Hiervoor werd een formeel contract gesloten met 18 gemeenten, waarbij elke deelnemende gemeente een financiële bijdrage leverde. 

Het traject werd echter aanzienlijk beïnvloed door de onverwachte uitbraak van de COVID-19 pandemie. De traditionele participatiemethodes moesten worden omgevormd naar een online dialoog. Ondanks deze uitdagingen wist het bod de selectiefase te bereiken, wat op zichzelf al als een aanzienlijk succes werd beschouwd. Hoewel de uiteindelijke selectie niet werd gewonnen, behaalde het bod een tweede plaats in de nationale Duitse selectie.

Is de regionale dynamiek behouden?

Sabine Zimmermann is verantwoordelijke voor Netzwerk Kultur & Heimat Hildesheimer Land. Zij was in de periode van het bidbook actief betrokken. Ook toen de kandidatuur niet weerhouden werd en Hildesheim tweede werd, bleef ze regionale culturele ontwikkeling trekken: "Het biedingsproces zelf kan een waardevolle katalysator zijn voor regionale ontwikkeling, zelfs zonder te winnen."

De kracht van een gemeenschappelijk doel bleek essentieel. De regionale samenwerking is er door het traject sterker op geworden. Een nieuw gevoel van eenheid en samenwerking ontstond tussen gemeenten, culturele organisaties en diverse andere sectoren, waaronder de landbouw. Deze samenwerking leidde tot een reeks gezamenlijke projecten en initiatieven, waaronder de oprichting van een regionale culturele conferentie. Een tastbaar symbool van deze samenwerking is de creatie van een culturele hub, een centrale ontmoetingsplaats Puls.

Het cultureel bewustzijn in de regio is verhoogd. De rol van cultuur in de gemeenschap werd meer naar waarde geschat. De culturele schatten van het gebied raakten meer erkend en gewaardeerd, en er ontstonden de voorbije jaren nieuwe netwerken en partnerschappen, waaronder ook internationale verbindingen. Vooral de internationale linken blijken een boost te hebben gegeven. 

Deze dynamiek zet zich vandaag voort, met financiële steun van de gemeenten. Een regionale culturele uitwisseling is gepland voor 2025, en er is een nieuwe aanvraag ingediend voor 1,5 miljoen euro voor de komende vijf jaar. Hoewel er in het begin enkele tegenslagen waren, zoals het vertrek van een paar gemeenten uit het financiële contract, keerde de overgrote meerderheid terug. Bovendien toonde de gemeenschap haar betrokkenheid door middel van een succesvolle crowdfundingactie, waarmee ze het project een extra impuls gaven.

Lessen uit Hildesheim

• Het biedingsproces zelf kan een waardevolle katalysator zijn voor regionale ontwikkeling, zelfs zonder te winnen.
• Belangenbehartiging is erg belangrijk, je moet ambassadeurs hebben die actief de baan op trekken. Het opbouwen van vertrouwen en communicatie tussen verschillende belanghebbenden is immers cruciaal.
• Een gemeenschappelijk doel is belangrijk om energie te bundelen.